بررسی مقایسه‌ای خصوصیات اکولوژیکی و ژنتیکی جمعیت‌های بنه (Pistacia atlantica) در کردستان

author

  • بایزید یوسفی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سنندج، ایران
Abstract:

به‌منظور بررسی و مقایسه خصوصیات اکولوژیکی و مورفولوژیکی جمعیت‌های بنه (Pistacia atlantica) در استان کردستان، تعداد 13 منطقه نمونه‌ معین و در هر منطقه تعداد 30 پایه ماده درخت بنه به‌صورت تصادفی انتخاب و در طی دو سال (76-1376) از لحاظ صفات مورد نظر ارزیابی گردیدند. داده‌های به‌دست آمده براساس الگوی طرح‌های آشیانه‌ای تجزیه و برای مقایسه میانگین صفات میان مناطق مورد بررسی از آزمون چنددامنه‌ای دانکن در سطح احتمال 5% استفاده گردید. برای تبیین روابط بین صفات، ضرایب همبستگی میان آن‌ها محاسبه گردید و همچنین برای پی بردن به میزان شباهت میان مناطق نمونه‌ و پیدا نمودن گروه‌های واقعی براساس صفات مورد بررسی در مورد داده‌ها تجزیه کلاستر اعمال گردید. درختان بنه مناطق مورد بررسی از لحاظ کلیه صفات مورد نظر (صفات مربوط به برگ و برگچه و خوشه و میوه و...) به‌استثنای طول خوشه دارای اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1% (وزن برگچه در سطح احتمال 5%) با همدیگر بودند. به‌طور کلی، درختان بنه واقع در مناطق جنگلی بانه و مریوان از لحاظ صفات مربوط به برگ و برگچه (سطح، وزن، طول برگ و...) برتر از مناطق غیرجنگلی استان بودند که با توجه به این مطلب می‌توان اعلام نمود که در مناطق جنگلی که آب و هوایی سرد و خشک‌تر از مناطق جنگلی دارند، کوچک، کم عرض و باریک بودن برگ‌ها یکی از عوامل کاهش سطح تبخیر و سازو کارهای مقاومت به خشکی و بقای این گونه باشد. میانگین ابعاد میوه در مناطق غیرجنگلی کوچک‌‌تر از مناطق جنگلی بود. میانگین وزن 100 میوه 48/12 گرم با ضریب تغییر 10/29 درصد و میانگین وزن 100 دانه معادل 3/52 گرم با ضریب تغییر cv) 15/45) درصد بود. از لحاظ وزن 100 دانه، درختان مناطق علی‌آباد (سقز) با میانگین 4/44 گرم و دزلی (مریوان) با میانگین 4/25 گرم جزو برترین‌ها بودند. وزن دانه می‌تواند شاخص خوبی برای قدرت رویش بذر باشد، چنان‌چه بیشترین زادآوری طبیعی هم در دزلی مریوان مشاهده گردید. بذرهای درختان واقع در مناطق عبدالمومن (سقز)، دزلی (مریوان) و خوری‌آباد بانه به‌ترتیب با درصد پوکی 57/83، 66/33، 66/83 جزو سالم‌ترین بذرها در میان مناطق مورد بررسی بودند. با توجه به همبستگی مثبت و معنی‌دار درصد پوکی با دمای هوا (0/571= r) می‌توان اعلام نمود که دمای بالای هوا بر عدم موفقیت تلقیح و پوک شدن بذر تأثیر دارد. با بررسی میانگین صفات عمومی درخت بنه (قطر برابر سینه، ارتفاع و ...) مناطق مختلف معلوم شد که درختان جنگلی بنه واقع در مناطق غیرجنگلی گسترش جانبی (تعداد شاخه اولیه بیشتر) و ارتفاعی تقریباً موزون‌تر از مناطق جنگلی دارند. این امر احتمالاً به‌واسطه وجود نور کافی، رقابت میان‌گونه‌ای کم در مناطق غیرجنگلی است، لیکن در مناطق جنگلی درختان بنه رشد عمودی بیشتری داشتند. با توجه به دامنه تغییرات نسبتاً وسیع صفات اکولوژیکی مورد بررسی مناطق تحت رویش بنه در استان می‌توان اظهار داشت که یکی از عوامل بقای بنه در کردستان انعطاف و انطباق اکولوژیکی و مقاومت این گونه به عوامل محدودکننده رشد از جمله سرما و خشکی می‌باشد. نتیجه تجزیه کلاستر نشان داد که با توجه به فواصل و درصد شباهت میان گروه‌های (مناطق) مورد بررسی در مطالعات آتی می‌توان تعداد گروه‌ها یا مناطق را از 13 به 7 منطقه (در شهرستان بانه آلوت و خوری‌آباد، در شهرستان سقز عبدالمومن، در شهرستان سنندج بوربان، در شهرستان کامیاران کاشتر و در شهرستان مریوان گله و دزلی) تقلیل داد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی برخی از خصوصیات کمی و کیفی تیپ‌های مختلف بنه (Pistacia atlantica) در استان یزد

بنهPistacia atlantica subsp. mutica) ) یکی از گونه‌های چوبی ناحیه رویشی زاگرس بوده که در استان یزد نیز در منطقه هرات و مروست در سطحی حدود 62000 هکتار پراکنش دارد و با گیاهان چوبی دیگری چون قیچ، تنگرس، پرند، بادام کوهی و افرا تشکیل تیپ‌های متعددی می‌دهد. بیشترین سطح مربوط به تیپ افرا ـ بنه با 14000 هکتار (5/22 درصد) و کمترین سطح مربوط به تیپ بنه ـ پرند با 1500 هکتار (4/2 درصد) می‌باشد. در این تح...

full text

مقایسه ویژگی های مورفولوژیکی و شیمیایی میوه بنه (Pistacia atlantica) در دو رویشگاه الگویی استان کردستان

پژوهش پیش‌رو با هدف ارزیابی برخی صفات مهم میوه بنه (Pistacia atlantica) دردو رویشگاه استان کردستان شامل مازوان­بند (بانه) و دزلی (مریوان) در سال 1387 اجرا شد. در هر رویشگاه تعداد 30 پایه ماده انتخاب و شماره‌گذاری شد و موقعیت آنها ثبت شد. در انتهای مهرماه از هر درخت 10 نمونه 200 گرمی میوه رسیده برداشت شد و صفات مورد نظر بر روی آنها اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه­ واریانس نشان داد که بین دو رویشگاه ...

full text

تأثیر تاج درخت بنه (Pistacia atlantica) بر پراکنش مکانی خصوصیات شیمیایی خاک (مطالعۀ موردی: منطقۀ سروآباد کردستان)

در اکوسیستم‌های خشک و نیمه‌خشک، تک‌درختان تأثیر مهمی بر خصوصیات خاک داشته و تعیین‌کنندۀ ساختار جوامع میکروبی و علفی خاک در زیر تاج درخت بوده که عملکرد این نوع اکوسیستم‌ها را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند. هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر تاج درخت بنه (Pistacia atlantica Desf.var.Kurdica) بر ویژگی‌های عناصر غذایی خاک (کربن آلی، نیتروژن، فسفر، پتاسیم)، لیتیم و سدیم است. در این تحقیق، ...

full text

بررسی برخی از خصوصیات کمی و کیفی تیپ های مختلف بنه (pistacia atlantica) در استان یزد

بنهpistacia atlantica subsp. mutica) ) یکی از گونه های چوبی ناحیه رویشی زاگرس بوده که در استان یزد نیز در منطقه هرات و مروست در سطحی حدود 62000 هکتار پراکنش دارد و با گیاهان چوبی دیگری چون قیچ، تنگرس، پرند، بادام کوهی و افرا تشکیل تیپ های متعددی می دهد. بیشترین سطح مربوط به تیپ افرا ـ بنه با 14000 هکتار (5/22 درصد) و کمترین سطح مربوط به تیپ بنه ـ پرند با 1500 هکتار (4/2 درصد) می باشد. در این تح...

full text

Antimicrobial effect of Pistacia atlantica leaf extract

The antimicrobial effect of the mastic tree (Pistacia atlantica) under in vitro conditions has been reported. Therefore, it is of interest to evaluate the effect of the plant leaf extract (aqueous) on bacterial load in mouth and saliva. The leaf of the Pistacia atlantica plant was collected and cleaned, dried at 40⁰c and then powdered. The extraction was carried out using the maceration method ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 1

pages  65- 100

publication date 2001-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023